Do pracowni konserwatorskiej trafiają obiekty najbardziej zniszczone, często mające dużą wartość historyczną. Podstawowymi założeniami prac konserwatorskich jest usunięcie przyczyn zniszczenia oraz przywrócenie obiektom wartości użytkowych i estetycznych. W pierwszym etapie prac przeprowadzane są podstawowe badania chemiczne i fizyczne w celu ustalenia dalszego postępowania konserwatorskiego. Wszystkie wyniki badań i zabiegi konserwatorskie rejestrowane są w dokumentacji konserwatorskiej. W trakcie procesu konserwacji wybranego obiektu, każda karta z osobna poddawana jest kolejnym zabiegom konserwatorskim: czyszczeniu, kąpielom, odkwaszeniu, uzupełnieniu ubytków, wzmocnieniu, przeklejeniu i przygotowaniu do wykonania oprawy.
***
Ważnym etapem prac konserwatorskich jest zabezpieczenie uszkodzonych mechanicznie kart przed ich dalszym niszczeniem. Najczęściej wybieraną przez konserwatorów metodą, a zarazem najlepszą, jest uzupełnienie ubytku. Do tego celu używane są najwyższej jakości papiery czerpane i masy papierowe barwione na odpowiednio dobrany kolor. Ubytki w papierze można uzupełniać poprzez wklejenie właściwie dociętej łatki z papieru czerpanego lub w maszynie do uzupełniania ubytków płynną masą papierową. Maszyna jest skonstruowana na wzór sita czerpalnego i pozwala na uformowanie odpowiedniej grubości papieru idealnie dopasowanego do kształtu ubytku. Uzupełnione, przeklejone i wyprasowane karty składa się w składki i ręcznie zszywa. Książki szyte są na sznurki, tasiemki, paski skórzane lub paski pergaminowe. Dobór materiałów i schemat szycia jest powtórzeniem pierwotnej budowy książki. Jeżeli oryginalne elementy zachowane są w dobrym stanie, używa się ich ponownie. Po uszyciu grzbiet książki odpowiednio się formuje i zakleja. Równocześnie z konserwacją bloku książki, wykonuje się pełną konserwację oprawy: czyszczenie, dogarbowywanie skóry i jej natłuszczanie. W sytuacji, kiedy książka pozbawiona jest oryginalnej oprawy, wykonuje się oprawę w stylu charakterystycznym dla danego okresu historycznego. Wszelkie używane w konserwacji materiały współczesne dołączone do zabytku, muszą spełniać szereg wymogów gwarantujących im stabilność i najwyższą jakość.
W pracowni konserwatora
Stare druki, które trafiają do pracowni, bardzo często pozbawione są opraw lub oprawy ich są zachowane fragmentarycznie. Druki te są w szczególnym stopniu narażone na zniszczenia mechaniczne i mikrobiologiczne.
Bardzo pomocna w pracy konserwatora jest obserwacja zabytku w świetle ultrafioletowym. W świetle tym uczytelniają się słabo widoczne w świetle dziennym zapiski wykonane atramentem, tłoczenia na pergaminie, skórze, jak również zmiany w podłożu wywołane działaniem drobnoustrojów.
Bardzo pomocna w pracy konserwatora jest obserwacja zabytku w świetle ultrafioletowym. W świetle tym uczytelniają się słabo widoczne w świetle dziennym zapiski wykonane atramentem, tłoczenia na pergaminie, skórze, jak również zmiany w podłożu wywołane działaniem drobnoustrojów.
Kolejne karty obiektów są numerowane, następnie rozdzielane na kolejne składki i luźne karty. Każda karta z osobna poddawana jest odpowiednim zabiegom konserwatorskim. Pierwszym z nich jest oczyszczenie papieru z powierzchniowych zabrudzeń.
Ważnym etapem konserwacji jest kąpiel kart, którą przeprowadza się w filtrowanej wodzie o odpowiedniej tempetaturze i wymaganym pH. Jeżeli istnieje taka konieczność, używa się środków powierzchniowo-czynnych, a bardzo rzadko nawet środków wybielających w celu usunięcia z papieru mocnych zaplamień i zacieków. Jeżeli pH kart po kąpieli nadal utrzymuje się poniżej wartości wymaganej, przeprowadza się odkwaszenie papieru.
Zniszczone strukturalnie karty wzmacnia się mechanicznie podklejając bibułką japońską.
Po zakończeniu wszystkich zabiegów "mokrych" karty przekleja się odpowiednim klejem z dodatkiem środka buforującego i antyseptycznego, po czym prasuje wkładając każdą kartę pomiędzy tektury bezkwasowe i deski.
Ręczne uzupełnianie ubytku w papierze poprzez wklejenie odpowiednio dociętej łatki z papieru czerpanego.
Ręczne uzupełnianie ubytku w papierze poprzez wklejenie odpowiednio dociętej łatki z papieru czerpanego.
Zabarwiona masa papierowa i uformowane z niej arkusze papieru wykorzystywane do uzupełniania ubytków w zabytkowych kartach.
Uzupełnianie ubytków w maszynie do uzupełniania płynną masą papierową.
Uzupełnianie ubytków w maszynie do uzupełniania płynną masą papierową.
Uzupełnianie ubytków w maszynie do uzupełniania płynną masą papierową.
Szycie kart złożonych w składki według oryginalnego wzoru.
Stary druk po uszyciu, przygotowany do dalszych zabiegów związanych z oprawą.
Stary druk po uszyciu, przygotowany do dalszych zabiegów związanych z oprawą.
Materiały oprawne: skóry i pergamin wyprawione odpowiednią technologią z zastosowaniem dawniej używanych garbników i metod. Kolor, grubość i rodzaj skóry jest dobierany indywidualnie do każdej książki.
Przygotowanie skóry do oprawy.
Oprawiony stary druk w prasie belkowej.
Książnica Cieszyńska
„W dniu 25 maja 2018 roku weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego dotyczące ochrony danych osobowych. W związku z tym zaktualizowaliśmy nasz regulamin i politykę prywatności. Prosimy o zapoznanie się z aktualnymi wersjami tych dokumentów. Czytaj więcej
Ta strona używa cookie i innych technologii. Korzystając z niej wyrażasz zgodę na ich używanie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. WYRAŻAM ZGODĘ
„W dniu 25 maja 2018 roku weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego dotyczące ochrony danych osobowych. W związku z tym zaktualizowaliśmy nasz regulamin i politykę prywatności. Prosimy o zapoznanie się z aktualnymi wersjami tych dokumentów. [cookie_link] Ta strona używa cookie i innych technologii. Korzystając z niej wyrażasz zgodę na ich używanie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. [cookie_button]
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.