Odrębnym i wymagającym indywidualnego podejścia konserwatorskiego są obiekty jednostkowe takie jak dokumenty, plakaty, mapy, które wykonywane były na bardzo różnorodnych podłożach: na papierze, pergaminie, tkaninie i kalce. Prezentacja przedstawia tylko kilka przykładów różnorodności zbiorów i porusza niewielki procent problemów konserwatorskich z nimi związanych.

Konserwacja rękopiśmiennego dokumentu pergaminowego. Zniszczenia dokumentu wynikają z nieodpowiednich warunków i sposobu jego przechowywania. W latach 1750-1770 pergamin przechowywany był w zwieńczeniu wieży kościoła Ewangelickiego, gdzie narażony był na działanie podwyższonej wilgotności i temperatury powietrza. Zniszczenia wywołane w tych warunkach przez drobnoustroje są nieodwracalne a ustabilizowanie tak bardzo zniszczonego podłoża pergaminowego jest bardzo trudne.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.

Konserwacja rękopiśmiennego dokumentu pergaminowego. Zniszczenia dokumentu wynikają z nieodpowiednich warunków i sposobu jego przechowywania. W latach 1750-1770 pergamin przechowywany był w zwieńczeniu wieży kościoła Ewangelickiego, gdzie narażony był na działanie podwyższonej wilgotności i temperatury powietrza. Zniszczenia wywołane w tych warunkach przez drobnoustroje są nieodwracalne a ustabilizowanie tak bardzo zniszczonego podłoża pergaminowego jest bardzo trudne.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.

Karta pergaminowa przed i po naprężaniu oraz prasowaniu.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.

Karta pergaminowa przed i po naprężaniu oraz prasowaniu.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.

Głównym problemem przy konserwacji mapy było usunięcie kleju po użytej do napraw taśmie klejącej. Wszystkie odczynniki, którymi można w pewnym stopniu usunąć żywicę z papieru powodowały również osłabienie samej farby drukarskiej, dlatego metody tej nie można było zastosować. Zabiegi ograniczono do mechanicznego zdjęcia żywicy, ścinając ją skalpelem. Mapa została umyta, odkwaszona, przeklejona i jednostronnie zdublowana na bibułkę japońską.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.

Głównym problemem przy konserwacji mapy było usunięcie kleju po użytej do napraw taśmie klejącej. Wszystkie odczynniki, którymi można w pewnym stopniu usunąć żywicę z papieru powodowały również osłabienie samej farby drukarskiej, dlatego metody tej nie można było zastosować. Zabiegi ograniczono do mechanicznego zdjęcia żywicy, ścinając ją skalpelem. Mapa została umyta, odkwaszona, przeklejona i jednostronnie zdublowana na bibułkę japońską.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.
Konserwację wykonała Anna Fedrizzi-Szostok.

Przyczyną zniszczenia plakatu było zakwaszenie papieru drastycznie obniżające jego wytrzymałość mechaniczną - papier kruszy się na bardzo drobne elementy. Dodatkowym czynnikiem niszczącym było użycie w wielu miejscach taśmy klejącej do podklejenia rozdarć. Zmiany w technologii produkcji papieru w I połowie XIX wieku wpłynęły na znaczne pogorszenie jego właściwości i jakości na skutek masowego zastosowania ścieru drzewnego, kwaśnej żywicy i mocnych, chlorowych wybielaczy. Masowa konserwacja papieru maszynowego jest dziś problemem w skali światowej ze względu na ogromną ilość zbiorów i bardzo szybko postępujący proces destrukcji.